گفت‌وگو با دکتر حسن مرتجی در جریان برگزاری نمایشگاه بین‌المللی نفت ۱۴۰۴: نمایشگاه نفت ۱۴۰۴ نقطه‌عطفی در دیپلماسی اقتصادی ایران است

«دکتر حسن مرتجی»، متولد سال ۱۳۳۶ در تهران (۱۹۵۷)، یکی از چهره‌های برجسته و باسابقه در حوزه تجارت و صادرات ایران به‌شمار می‌رود؛ با نزدیک به ۵۰ سال فعالیت اقتصادی، که بیش از سه دهه آن در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی، به‌ویژه در کشورهای همسایه، پیگیری شده است. او نخستین‌بار در سال ۱۳۶۳، با صادرات گیلاس به هامبورگ آلمان، فعالیت صادراتی خود را آغاز کرد و به‌مرور با صادرات محصولات متنوع غذایی، صنعتی و تجاری به کشورهای مختلف، به‌ویژه در منطقه CIS، جایگاه خود را در بازارهای جهانی تثبیت کرد.

دکتر مرتجی، مدیرعامل شرکت پارس پگاه تجارت است که با برند بین‌المللی ITF Group شناخته می‌شود. وی از سال ۱۳۶۸ (۱۹۸۹ میلادی)، تمرکز فعالیت‌های خود را بر برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی و بین‌المللی با محوریت کشورهای مستقل مشترک‌المنافع (CIS) گذاشته است. تاکنون، بیش از ۳۰۰ نمایشگاه اختصاصی، تخصصی و بین‌المللی توسط وی برگزار شده است؛ نمایشگاه‌هایی که با حضور مقامات ارشد کشورهای هدف و در حوزه‌های گوناگون اقتصادی برگزار گردیده و فهرست آن‌ها در آرشیو شرکت پارس پگاه تجارت موجود است.

حوزه‌های نمایشگاهی تحت مدیریت وی، شامل گستره‌ای متنوع از صنایع راهبردی و خدماتی از جمله صنعت ساختمان، تجهیزات نفت و گاز، خدمات فنی و مهندسی، پتروشیمی، صنایع غذایی، سلامت، لجستیک، فناوری‌های نوین، ماشین‌آلات کشاورزی و صنعتی، صنایع دارویی، لوازم خانگی، آرایشی و بهداشتی، برق، الکترونیک، مصالح ساختمانی و حمل‌ونقل بین‌المللی می‌شود.

دکتر مرتجی فارغ‌التحصیل دانشگاه بین‌المللی سن‌پترزبورگ روسیه است و بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۰ با حضور مستمر در این کشور، ضمن فعالیت‌های تجاری، به آموزش ادبیات فارسی نیز پرداخت و به پاس فعالیت‌های آموزشی و فرهنگی خود، دکترای افتخاری مدیریت اقتصاد دولتی از رئیس وقت دانشگاه سن‌پترزبورگ دریافت کرد.

از جمله اقدامات شاخص او در دهه ۹۰ میلادی، فعالیت در فروشگاه زنجیره‌ای معروف اونیورمارک گاونسکی در نزدیکی مرکز نمایشگاهی لن‌اکسپو شهر سن‌پترزبورگ بود که در آن کالاهای ایرانی از جمله پوشاک، لوستر، تابلو نقاشی و فرش عرضه می‌شد. نخستین نمایشگاه‌های وی در روسیه از سال ۱۹۹۱ آغاز شد و در سال ۱۹۹۶، نمایشگاهی با حضور ۱۱۰ شرکت ایرانی در محل میخائیلوفسکی مانژ (نفسکی پروسپکت، مرکز سن‌پترزبورگ) و در فضایی بالغ بر ۳۰۰۰ متر مربع برگزار کرد.

دکتر مرتجی، طی سال‌های فعالیت خود، مسیرهای متعددی را برای توسعه تجارت پیموده است؛ از سفرهای زمینی با خودرو شخصی در مسیرهای روسیه، آذربایجان، ترکمنستان، قزاقستان، اوکراین و بلاروس، گرفته تا سفرهای دریایی در حوزه دریای خزر. او ارتباطاتی گسترده با مقامات محلی، اتاق‌های بازرگانی، اتحادیه‌ها و بازرگانان منطقه برقرار کرده و شناختی عمیق از اقتصاد کشورهای همسایه دارد.

از دیگر افتخارات وی، حضور در هیأت‌های رسمی همراه رؤسای جمهور دولت‌های نهم تا دوازدهم جمهوری اسلامی ایران، شرکت در کمیسیون‌های مشترک اقتصادی با کشورهایی همچون لبنان، ترکمنستان، قزاقستان و جمهوری آذربایجان و اعزام هیأت‌های تجاری به این کشورها بوده است.

به باور این کارشناس ارشد حوزه صادرات و تجارت منطقه CIS، دریای خزر به‌عنوان مرکز انرژی منطقه، از اهمیت بالایی برخوردار است. او بر این باور است که دولت ایران باید سیاستی جدی و هدفمند برای توسعه تجارت خارجی، به‌ویژه با کشورهای همسایه و بازارهای بکر منطقه‌ای مانند قفقاز و جنوب غرب روسیه اتخاذ کند؛ مناطقی که هنوز فضای رقابتی شدیدی با کشورهایی نظیر چین، ترکیه یا هند ندارند و ظرفیت بالایی برای صادرات ایران فراهم کرده‌اند.

شعار کلیدی و محور راهبردی فعالیت‌های وی، «توسعه صادرات و ارزآوری با تمرکز بر کشورهای منطقه و همسایگان» است. او اشتراکات فرهنگی، تاریخی، حمل‌ونقل ارزان‌قیمت و مرزهای مشترک را مهم‌ترین مزیت‌های رقابتی ایران در منطقه می‌داند و معتقد است توسعه صادرات، به‌ویژه صادرات کالاهای تولید ایران، نه‌تنها مزیت اقتصادی بلکه ابزار تثبیت موقعیت ایران در بازار جهانی است.

در جریان برگزاری بیست‌ونهمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی، که از ۱۸ اردیبهشت‌ماه در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران برگزار می‌شود، گفت‌وگویی اختصاصی با دکتر حسن مرتجی ترتیب داده‌ایم تا نگاهی دقیق‌تر به اهداف راهبردی این رویداد، برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته، و نقش نمایشگاه نفت ۱۴۰۴ در توسعه تجارت انرژی ایران داشته باشیم.

دکتر مرتجی با تأکید بر اهمیت بیست‌ونهمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی گفت: این بزرگ‌ترین رویداد نمایشگاهی کشور در حوزه انرژی است که با حضور بیش از دو هزار شرکت داخلی و خارجی برگزار می‌شود و تمرکز آن بر توسعه سرمایه‌گذاری، ارتقای فناوری و تقویت تعاملات بین‌المللی در صنعت نفت است. از میان شرکت‌کنندگان، حدود ۱۵۰ شرکت و نمایندگی خارجی از ۱۴ کشور حضور دارند که این خود نشانگر جایگاه راهبردی ایران در زنجیره جهانی انرژی است.

وی افزود: استقبال بی‌سابقه از این دوره باعث شد که پنج سالن جدید به فضای نمایشگاهی اضافه شود و مجموع مساحت این رویداد به بیش از ۴۰ هزار متر مربع افزایش یابد. شعار محوری امسال، “سرمایه‌گذاری در صنعت نفت؛ ضامن رشد و توسعه اقتصادی” انتخاب شده و بازتاب‌دهنده سیاست‌های کلان وزارت نفت در سال جاری است.

دکتر مرتجی با اشاره به رویکرد تخصصی نمایشگاه توضیح داد: در این دوره، تمرکز ما بر معرفی فرصت‌های سرمایه‌گذاری، ارائه فناوری‌های نوین، نمایش توانمندی شرکت‌های دانش‌بنیان و تسهیل ارتباط مستقیم با سرمایه‌گذاران خارجی است. برگزاری کارگاه‌ها، سمینارها، نشست‌های تخصصی و رویدادهای فرهنگی با مشارکت دانشگاه‌ها، پارک‌های فناوری و استارت‌آپ‌ها از ویژگی‌های بارز این نمایشگاه خواهد بود.

او درباره نحوه تقسیم‌بندی سالن‌ها گفت: شرکت ملی گاز ایران در سالن ۵، شرکت ملی نفت ایران در سالن‌های ۸ و ۹، شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌ها در سالن‌های ۱۰ و ۱۱، و شرکت‌های سازنده تجهیزات صنعتی در سالن‌های 31 A ، 31 B و ۶ مستقر شده‌اند. همچنین، پاویون‌های بین‌المللی و شرکت‌های خارجی در سالن‌های ۳۵ و ۳۸ حضور دارند و در سالن‌های ۴۰، ۴۱، ۴۴-۱ و ۴۴-۲ نیز حوزه‌های برق، ابزار دقیق، پالایش و تجهیزات مکانیکی به نمایش درآمده‌اند.

وی نوآوری کلیدی این دوره را راه‌اندازی نمایشگاه مجازی مبتنی بر هوش مصنوعی» معرفی کرد که امکان مشارکت و بازدید از سراسر جهان را فراهم می‌سازد. همچنین، برنامه‌ریزی گسترده‌ای برای امضای تفاهم‌نامه‌ها، قراردادها و معرفی پروژه‌های سرمایه‌گذاری، اکتشاف و بهینه‌سازی صورت گرفته است.

نمایشگاه نفت ۱۴۰۴؛ نقطه عطفی برای ورود ایران به بازار جهانی انرژی

دکتر مرتجی در ادامه گفت‌وگو، به برنامه‌ریزی شرکت پارس پگاه برای برگزاری نمایشگاه نفت ۱۴۰۴ اشاره کرد و گفت: این نمایشگاه تنها یک گردهمایی صنعتی نیست، بلکه بستری استراتژیک برای جذب سرمایه‌گذاری و توسعه تجارت در حوزه نفت و گاز است. در این رویداد، شرکت‌های بزرگ، استارت‌آپ‌ها، سرمایه‌گذاران و نهادهای تخصصی در کنار یکدیگر به شکل عملیاتی همکاری خواهند کرد.

وی مزایای شرکت در این نمایشگاه را چنین برشمرد: از جمله مهم‌ترین مزایا می‌توان به معرفی فناوری‌ها، ایجاد شراکت‌های راهبردی، شناسایی بازارهای صادراتی و جذب پارتنرهای بین‌المللی اشاره کرد. این نمایشگاه با رویکردی بین‌المللی طراحی شده تا درگاه ورود شرکت‌های ایرانی به بازارهای جهانی باشد.

دکتر مرتجی با تأکید بر نقش کلیدی ایران در بازار انرژی جهان افزود: ایران با داشتن بیش از ۱۵ درصد از ذخایر گاز و ۹ درصد از ذخایر نفت جهان، ظرفیت بی‌نظیری برای تبدیل شدن به هاب انرژی منطقه دارد. سیاست‌گذاری صحیح و تعامل هدفمند با بازارهای خارجی، کلید استفاده از این مزیت ژئوپلیتیکی است.

سرمایه‌گذاری، صادرات و دانش‌بنیان‌ها؛ سه ضلع تحول صنعت نفت

وی در تحلیل الزامات آینده صنعت نفت گفت: بدون سرمایه‌گذاری هوشمند، به‌ویژه در زیرساخت‌های فناورانه، امکان رقابت در بازار جهانی وجود ندارد. حضور شرکت‌های دانش‌بنیان در نمایشگاه، نشانه‌ای از این است که ما مسیر درستی را آغاز کرده‌ایم. ایران باید در کنار صادرات مواد خام، صادرات فناوری، خدمات مشاوره‌ای و تجهیزات را نیز در دستور کار قرار دهد.

او با تأکید بر ضرورت تسهیل قوانین برای جذب سرمایه و افزایش شفافیت پروژه‌ها ادامه داد: ایجاد اعتماد در میان سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی یکی از اهداف کلیدی ما در نمایشگاه ۱۴۰۴ خواهد بود. این اعتماد می‌تواند به امضای قراردادهای بلندمدت و مشارکت‌های مؤثر منجر شود.

پارس پگاه؛ فراتر از یک برگزارکننده نمایشگاه

در پایان این گفت‌وگو، دکتر مرتجی با نگاهی کلان به جایگاه شرکت پارس پگاه گفت: ما صرفاً برگزارکننده یک نمایشگاه نیستیم. هدف ما خلق بستری برای تعامل پایدار میان صنعت داخلی و بازارهای خارجی است. با شبکه ارتباطی گسترده در منطقه، پارس پگاه تلاش می‌کند ایران را به جایگاهی شایسته در تجارت جهانی انرژی برساند.

او با جمع‌بندی مسیر پیش‌رو افزود: نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی، تنها یک رخداد تقویمی نیست، بلکه بستری است برای تحقق اهداف توسعه‌محور در عرصه انرژی. اگر بخواهیم جایگاه ایران را در این صنعت تثبیت کنیم، راه آن از سرمایه‌گذاری هوشمند، صادرات هدفمند و تعامل مؤثر با جهان می‌گذرد؛ و نمایشگاه نفت ۱۴۰۴، گامی بلند در این مسیر خواهد بود.