گزارش گمرک از ۴۰ شاخص آماری تجارت خارجی كشور در سال ۱۴۰۲

به  نقل از روابط عمومی گمرک ایران، محمد رضوانی فر معاون وزیر اقتصاد و رئیس کل گمرک ایران با اشاره به اهمیت این گزارش اعلام کرد: نخستین بار است که چنین گزارشی با در نظر گرفتن ۴۰ شاخص مهم و تاثیرگذار از وضعیت تجارت خارجی کشور در یکسال گذشته ارائه می‌شود تا صاحب‌نظران اقتصادی، منتقدان، تحلیل گران، فعالان حوزه کسب و کار و تجارت، تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان در فضایی شفاف و روشن موضوعات مرتبط با حوزه تجارت خارجی را تحلیل کنند.

بنابراین گزارش، روند مبادلات تجاری کشور، واردات خودرو سواری نو، کشنده‌ها، شمش طلا، گوشی تلفن‌همراه، محصولات پتروشیمی، اقلام عمده کالاهای وارداتی و صادراتی و کالاهای اساسی، کشورهای عمده مقاصد صادراتی و طرف معامله واردات، تراز تجاری کشور بدون نفت و با احتساب نفت، صادرات فرش‌‌ و ترانزیت خارجی از عمده‌ترین مواردی است که در ۴۰ نکته جمع بندی و در گزارش معاون وزیر اقتصاد و رئیس کل گمرک ایران به صورت مختصر به آنها پرداخته شده است.

محمد رضوانی‌فر، شاخص‌های مهم آماری تجارت خارجی کشور در سال گذشته را در ۴۰ نکته بیان کرد.

نکته۱) صادرات ۱۲ ماهه سال ۱۴۰۲ بدون احتساب صادرات برق، نفت، خدمات فنی مهندسی و تجارت‌چمدانی ۴۹.۴ میلیارد دلار بوده است؛ که نسبت به سال قبل از آن ۸.۹ درصد کاهش داشته است.

نکته۲) صادرات نفت در ۱۲ ماهه ۱۴۰۲، به میزان ۳۵.۹ میلیارد دلار بوده است که نسبت به سال ۱۴۰۱ رشدی ۸.۶ درصدی داشته است.

نکته۳)صادرات خدمات فنی مهندسی در سال ۱۴۰۲ به ۱.۳ میلیارد دلار بالغ گردید. که نسبت بهسال ۱۴۰۱ تغییر نداشته است. (این آمار شامل خدمات فنی مهندسی دارای قرارداد می باشد).

نکته۴) صادرات از محل تجارت چمدانی به ۳۰۰ میلیون دلار بالغ گردید؛ که نسبت به سال قبل از آن رشدی ۹۰ درصدی داشته است. (لازم به ذکر است در کنار مبادلات تجاری با کشورهای عضو CIS از طریق گمرکات آستارا، باجگیران، پلدشت، دوغارون، سرخس، سرو، لطف آباد و نوردوز در اینرویه فعال هستند).

نکته۵) مجموع صادرات کشور با احتساب نفت، برق، تجارت چمدانی ۸۶.۹ میلیارد دلار بودهاست.

نکته۶) مجموع واردات کشور (بدون احتساب شمش طلای استاندارد) ۶۴.۳ میلیارد دلار بوده است که رشد ۶.۷ درصدی نسبت به سال قبل از آن دارد.

نکته۷)در ۱۲ ماهه سال ۱۴۰۲ بیش از ۳۰ تن شمش طلای استاندارد به ارزش ۱.۹ میلیارد دلار واردکشور شده است. که در خصوص لحاظ کردن آن در زمره واردات کشور این ملاحظه را باید در نظرداشت که عملاً از طریق واردات شمش طلای استاندارد (۳ درصد کل واردات کشور) وجوه حاصل از صادرات به کشور بازگشته است.

نکته۸)کل واردات کشور با احتساب همه اقلام به علاوه شمش طلای استاندارد به ۶۶.۳ میلیارددلار رسیده است.

نکته۹)در ۱۲ ماهه ۱۴۰۲ با احتساب صادرات نفت خام، خدمات فنی مهندسی و برق شاهد بالغ بر۲۰.۶ میلیارد دلار مازاد تجارت خارجی هستیم.

نکته۱۰) در ۱۲ ماهه سال ۱۴۰۲ بدون احتساب نفت خام، خدمات فنی و مهندسی و برق به حدود۱۶.۸ میلیارد دلار کسری تجارت خارجی داشته‌ایم.

نکته۱۱) حجم تجارت خارجی کشور در سال ۱۴۰۲ (مجموع واردات و صادرات کلیه اقلام) به ۱۵۳ میلیارد دلار رسیده است که نسبت به سال ۱۴۰۱ رشدی ۲.۶ درصدی داشته است.

نکته۱۲) وزن صادرات (بدون نفت خام) به حدود ۱۳۶.۴ میلیون تن بالغ گردید که رشدی۹.۸ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۱ داشته است.

نکته۱۳) صادرات کالاهای پتروشیمی در سال ۱۴۰۲ به میزان ۴۸.۸ میلیون تن به ارزش ۱۹.۴ میلیارددلار بوده است که کاهش ۲۸.۶ درصدی در ارزش را شاهد بوده است که ناشی از کاهش قیمت متوسط اقلام صادراتی پتروشیمی از ۴۹۶ دلار در سال ۱۴۰۱ به ۳۹۸ دلار در سال ۱۴۰۲ بوده است.

نکته۱۴) متوسط قیمت اقلام صادراتی پتروشیمی در سال ۱۴۰۲ حدود ۳۹۸ دلار بوده است کهنسبت به عدد ۴۹۶ دلاری سال ۱۴۰۱ متوسط قیمت کاهشی ۹۸ دلاری حدود ۲۰ درصدی داشته است.به تعبیری اگر حجم صادر شده در سال ۱۴۰۲ با متوسط قیمت سال ۱۴۰۱ صورت می گرفت ارزشصادرات اقلام پتروشیمی بجای ۱۹ میلیارد دلار به ۲۴ میلیارد دلار بالغ می گردید.

نکته۱۵) در بین ۱۰ قلم کالاهای صادراتی بیشترین رشد ارزش متعلق به گازهای نفتی (۶۳ درصد)، سنگ‌آهن (۶۲.۵ درصد) و قیر (۲۲ درصد) بوده است.

نکته۱۶) در بین ۱۰ قلم عمده کالاهای صادراتی بیشترین کاهش در ارزش به ترتیب متعلق بودهاست به گاز طبیعی مایع شده (۵۹ درصد) پروپان مایع شده (۱۹ درصد) و بوتان مایع شده (۶ درصد).

نکته۱۷) متوسط ارزش هر تن کالاهای صادراتی ۳۶۲ دلار بوده است که کاهش ۱۷ درصدی نسبت به‌سال ۱۴۰۱ داشته است.

نکته۱۸) وزن واردات با حدود ۳۹ میلیون تن شاهد افزایش ۴.۴ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۱ داشته است.

نکته۱۹) بیشترین افزایش از لحاظ ارزش در کالاهای وارداتی به ترتیب متعلق است به شمش طلای استاندارد (البته با لحاظ کردن نکته ۷)، تراکتور ۹۳ درصد رشد و قطعات منفصله جهت تولید خودروی سواری با رشدی ۷۸ درصدی. (در کد تعرفه ۹۸۸۷۰۳۱۲)

نکته۲۰) در بین ۱۰ قلم کالای وارداتی بیشترین کاهش به لحاظ ارزش به ترتیب متعلق بوده است به گندم ۵۰.۴ درصد، برنج ۴۲.۶ درصد و دانه سویا با ۲۴.۳ درصد کاهش نسبت به سال ۱۴۰۱.

نکته۲۱) اقلام اساسی شامل ذرت دامی، دانه سویا، برنج، روغن دانه آفتابگردان، کنجاله سویا وگندم موجود در فهرست ۱۰ قلم اول کالاهای وارداتی در مجموع از نظر وزنی ۴۸.۶ درصد و از نظر ارزشی ۱۵.۴ درصد از کل واردات کشور بوده است.

نکته۲۲) میزان واردات ۲۵ قلم کالای اساسی در ۱۲ ماهه ۱۴۰۲ بالغ بر ۲۴.۷ میلیون تن و به ارزش۱۹.۵ میلیارد دلار بوده است. که ۶۳.۴ درصد از وزن و ۲۹.۴ درصد از ارزش کل واردات را بهخود اختصاص داده اند.

نکته۲۳) در بین اقلام اساسی وارداتی اگر صرفاً اقلام خوراکی را لحاظ نماییم به اعداد جالب۲۳.۵ میلیون تن (۶۰ درصد از کل واردات کشور از لحاظ وزن) به ارزش ۱۴.۳ میلیارد دلار (۲۲ درصداز کل واردات کشور از لحاظ ارزش) می رسیم.

نکته۲۴) متوسط ارزش گمرکی هر تن کالای وارداتی ۱۶۹۷ دلار بوده که نسبت به رقم ۱۶۱۴ دلار در سال ۱۴۰۱ رشدی ۵ درصدی داشته است.

نکته۲۵) واردات خودروی سواری نو (ذیل تعرفه ۸۷۰۳) بالغ بر ۱۱ هزار و ۲۳۶ دستگاه به ارزش ۲۲۴ میلیون دلار بوده است.       نکته۲۶) واردات گوشی تلفن همراه در همه انواع (تعرفه‌های ۸۵۱۷۱۲۱۰، ۸۵۱۷۱۳۹۰، ۸۵۱۷۱۲۲۰، ۸۵۱۷۱۴۲۰) در دو رویه تجاری و مسافری ۱۴.۷ میلیون دستگاه به ارزش ۳.۲ میلیارد دلار بوده است.

نکته۲۷) آمار واردات قطعی کشنده (کامیون) حدود ۶ هزار و ۵۰۰ دستگاه به ارزش ۸۵۰ میلیون دلار بوده است.

نکته۲۸) واردات اجزا و قطعات موتورسیکلت به وزن ۹۱ هزار تن حدود ۷۸۲ میلیون دلار بوده است.

نکته۲۹) واردات اجزا و قطعات خودرو به وزن ۶۴۳ هزار تن حدود ۶ میلیارد دلار بوده است.

نکته۳۰) بالاترین حجم مبادلات تجاری (جمع واردات و صادرات) بدون نفت به ترتیب در گمرکات استان های هرمزگان (۳۴ میلیارد دلار ۲۹ درصد کل مبادلات تجاری کشور از حیث ارزش)، تهران(۱۵.۴ میلیارد دلار ۱۴ درصد کل مبادلات تجاری کشور از حیث ارزش) و خوزستان (۱۵.۱ میلیارد دلار ۱۳ درصد کل مبادلات تجاری کشور از حیث ارزش) بوده است.

نکته۳۱) از نظر ارزش صادراتی، گمرکات استان‌های هرمزگان، بوشهر، خوزستان، کرمانشاه، آذربایجان‌غربی و تهران در صدر جدول هستند و از نظر ارزش وارداتی، گمرکات استان‌های هرمزگان، تهران، خوزستان، کرمان، بوشهر و مازندران در صدر بوده اند.

نکته۳۲) بزرگترین مقاصد تجاری در سال ۱۴۰۲ عبارت بودند از چین (۱۳.۹ میلیارد دلار)، عراق (۹.۲ میلیارد دلار)، امارات متحده عربی (۶.۶ میلیارد دلار) ترکیه (۴.۲ میلیارد دلار) و هند (۲.۲ میلیارد دلار). این ۵ کشور در مجموع سهمی حدود ۷۴.۵ درصدی از نظر وزن و ۷۳ درصدی از نظر ارزش به خود اختصاص داده است.

نکته۳۳) بزرگترین مبادی واردات (کشورهای طرف معامله واردات) به ترتیب امارات متحده عربی۲۰.۸ میلیارد دلار)، چین (۱۸.۵ میلیارد دلار)، ترکیه (۷.۵ میلیارد دلار)، آلمان (۲.۲ میلیارد دلار)و هند (۱.۹ میلیارد دلار) بوده است. این ۵ کشور در مجموع از نظر وزن حدود ۶۵ درصد و از نظر ارزش ۷۷ درصد از کل واردات کشور را به خود اختصاص داده اند.

نکته۳۴) مجموع تجارت با ۱۵ کشور همسایه در سال ۱۴۰۲ به حدود ۶۰.۸ میلیارد دلار بالغ گردیده است که رشدی ۱.۴ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۱ داشته است که شامل ۲۸.۳ میلیارد دلار صادرات به ۱۵ کشور و ۳۲.۵ میلیارد دلار واردات از ۱۵ کشور بوده است.

نکته۳۵) بزرگترین شریک تجاری کشور با لحاظ کردن مجموع مبادلات (واردات و صادرات) بدوننفت به ترتیب عبارتند از چین (مجموع ۳۲.۴ میلیارد دلار)، امارات متحده عربی (۲۷.۴ میلیارددلار)، ترکیه (۱۱.۷ میلیارد دلار) و عراق (۹.۸ میلیارد دلار).

نکته۳۶) تراز تجاری کشور بدون نفت با چین، امارات و ترکیه منفی و با عراق مثبت است.

نکته۳۷) در سال ۱۴۰۲ برای واردات قطعات منفصله خودرو در تمامی کد تعرفه‌ها (۶ میلیارد دلار)،اجزا و قطعات موتور سیکلت (۷۸۲ میلیارد دلار)، کشنده (۸۵۰ میلیون دلار)، خودروی سواری نو(۲۲۴ میلیون دلار)، اتوبوس (۲۵ میلیون دلار) و آمبولانس و … مجموعاً ۸.۲ میلیارد دلار منابعارزی کشور صرف شده است.

نکته۳۸) ترانزیت خارجی کشور در ۱۲ ماهه ۱۴۰۲ حدود ۱۷.۸ میلیون تن بوده است که رشدی۳۶.۵ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۱ داشته است.

نکته۳۹) بیشترین رشد ترانزیت خارجی در گمرکات پرویزخان، آستارا، باشماق و سرخس بوده است.

نکته۴۰) صادرات فرش دستباف ایران از رکورد ۲ میلیارد دلاری سالانه خود در دهه هفتاد و میانگین نیم میلیارد دلاری در سال در ۱۰ سال پیش از تحریم‌های ظالمانه آمریکا به کمتر از ۵۰ میلیون دلار در سال ۱۴۰۲ رسیده است.